کتاب حکمرانی کوانتومی: بازسازی مجدد مبانی خط‌مشی عمومی
شماره اختصاصی کتاب: 4031133
موضوع: دانشگاهی، درسی، مدیریت، حکمرانی
حکمرانی کوانتومی: بازسازی مجدد مبانی خط‌مشی عمومی
نویسنده: شهلا سهرابی، غلامرضا سلیمی
وزیری، 281 صفحه / چاپ اول، 1403 / 395.000 تومان
شابک: 8-03-8320-622-978
توضیحات: مبحث حکمرانی یکی از مباحث بسیار جدید علمی در سطح دنیا هست و حکمرالنی کوانتومی هم یک زیرشاخه بسیار بدیع از این رشته علمی.
خرید این کتاب ارزشمند از فروشگاه اینترنتی انتشارات شبنما، کلیک کنید
پیشگفتار مترجمان کتاب «حکمرانی کوانتومی: بازسازی مجدد مبانی خط‌مشی عمومی»
"العلم سلطان، من وجده صال و من لم یجده صیل علیه“
علم اقتدار است،(علم مساوی است با قدرت) هر کسی که علم پیدا کند،
می‌تواند فرمانروایی کند.(هر ملتی که عالم باشد، می تواند فرمانروایی کند).
هر ملتی که دستش از علم تهی باشد،(باید خود را آماده کند که) دیگران بر او فرمانروایی کنند.
(مقام معظم رهبری، 1385)
مردم، در نگاه اسلام، در نگاه قرآن، با توجّه به مجموعه‌ی احکام اسلامی، خیلی مورد توجّهند در تحرّک جامعه‌ی اسلامی، مجتمع اسلامی و حیات مجتمع اسلامی؛ نقش برجسته‌ای دارند. شما ملاحظه کنید در فرمایش امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) در آن جمله‌ی معروف که «لَو لا حُضورُ الحاضِرِ وَ قِیامُ الحُجَّةِ بِوُجودِ النّاصِر... لَاَلقَیتُ حَبلَها عَلى غارِبِها »، هم نقش مردم مورد تذکّر قرار گرفته است، هم حقّ مردم. «نقش مردم» یعنی اگر مردم نیایند سراغ آن کسی که خود را صاحب حق میداند و میخواهد مسئولیّتی قبول کند، بر او واجب نیست دنبال آن حق برود: لَاَلقَیتُ حَبلَها عَلىٰ غارِبِها؛ مردم نبودند، من وظیفه‌ای نداشتم، تکلیفی نداشتم. نقش مردم این‌قدر مهم است. حتّی کسی مثل امیرالمؤمنین، علیّ‌بن‌ابی‌طالب، اگر مردم با او نباشند، دُوروبَرش نباشند، میگوید من تکلیفی ندارم(مقام معظم رهبری، دیدار ائمه جمعه سراسر کشور ،26/۱۰/1402)
حکمرانی مفهوم جدیدی نیست و قدمت آن به اندازه عمر تمدن بشری است. به طور کلی فرضِ حکمرانی از زمانی پدید آمد که انسان‌ها آموختند چطور در جامعه از طریق فرآیند تصمیم‌گیری و اجرای قوانین معین و خط‌مشی‌ها در جهت یک زندگی هماهنگ و منظم در یک محیط خاص به حیات خود ادامه دهند.(هیل و همکاران، 1397) در یک تعریف اصطلاحی، می‌توان حکمرانی را به معنای اداره امور و تنظیم روابط بین شهروندان و حاکمان دانست. حکمرانی به نحوه تعامل دولت‌ها و سایر سازمان‌های اجتماعی با یکدیگر، شیوه ارتباط آنها با شهروندان و اتخاذ تصمیم‌های پیچیده اشاره دارد و فرآیندی است که از طریق آن سازمان‌ها و جوامع، تصمیم‌های مهم خود را می‌گیرند و مشخص می‌کنند که چه کسی در این فرآیند درگیر شود و چگونه وظیفه خود را به انجام برساند.
کاهش و حل مسائل اجتماعی همواره از اهم وظایف و دغدغه‌های دولت‌ها بوده است. اما تجارب توسعه جهانی حاکی از ناکامی دولت‌ها در این زمینه و در عوض نقش‌آفرینی ویژه شهروندان در قالب سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های اجتماعی می‌باشد. سازمان‌ها و تشکل‌های داوطلبانه نقشی واسطه‌ای در تقویت همبستگی اجتماعی و مانع ازخودبیگانگی و جدایی افراد از جامعه می‌شوند.
عصر حاضر با مشخصه فناوری اطلاعات، شبکه‌های اجتماعی، اینترنت و تغییر در شیوه ارتباطات تغییرات بسیاری را در زندگی ما ایجاد کرده است که بر روند حکمرانی و مدیریت نیز اثرات قابل توجهی دارد. در این فضای جدید حفظ یا افزایش سرمایه اجتماعی یکی از مسائل مهمی است که دولت‌ها باید به آن توجه بیشتری داشته باشند. کاهش اعتماد عمومی به دولت‌ها آنها را با بحران مواجه خواهد کرد. استفاده از ابزار رسانه و انتقال روایات صحیح و به موقع می‌تواند موجب بهبود این رابطه متقابل دولت و شهروندان و افزایش اعتماد عمومی گردد. . اگر سیستم خط‌مشی از سه اصل پیروی کند، روایت قدرتمندی دارد اصل گسترش روایت بالا، این اصل نشان می‌دهد: «سخنان سیاست‌گذاران چقدر مورد توجه قرار می‌گیرد؟»، «شهروندان چقدر از طریق کانال‌های دیجیتال با سیاست‌گذاران تعامل می‌کنند؟»، «مخاطبان روایت خط‌مشی چقدر متنوع است؟» و "آیا روایت تنوع واقعی جمعیت را منعکس می‌کند؟" دوم اصل، همسویی روایت؛ بیان می دارد که روایت باید با چشم انداز توسعه و ارزش‌های زیربنایی آن سازگار باشد. کشوری که اهداف توسعه پایدار را به عنوان اهداف خود قرار می‌دهد، میخواهد جامعه‌ای فراگیر و پایدار باشد و این موضوعات باید تکرار شوند و در آنها برجسته شوند. اصل سوم، تناسب روایت است: شهروندان باید بتوانند با روایت همذات پنداری کنند تا آن روایت قدرتمند و تأثیرگذار باشد، به ویژه، اگر هدف آن روایت ایجاد تغییر باشد. روایت همچنان باید از باورها و ارزش‌های اصلی جامعه استفاده کند تا به معنای جمعی دست یابد.
این تغییرات در فضای خط‌مشی گذاری به نظر می‌رسد هنوز رخ نداده است. زیرا هنوز دولت‌ها تلاش می‌کنند که با وضع و اجرای خط‌مشی‌ها به نتایج مطلوبی دست پیدا کنند ولی متاسفانه درصد اندکی از اهداف این خط‌مشی‌ها تحقق پیدا می‌کند. این کتاب به ضرورت بازنگری در نحوه اجرای خط‌مشی‌های عمومی اشاره دارد. نویسندگان، آن را حکمرانی کوانتومی نام‌گذاری کرده‌اند تا به نقش کلیدی افراد به عنوان کوچکترین واحد جامعه توجه بیشتری شود. در واقع حل بزرگترین چالش‌های جوامع را نیازمند تمرکز بر ریزترین واحد جامعه یعنی فرد بیان می‌کنند.
همان اصلی که در دین مبین اسلام بر آن تاکید شده است یعنی نقش مردم. اهمیت نقش مردم در اسلام به قدری است که حتّی امیرالمؤمنین علی(ع)، می‌فرمایند که اگر مردم نباشند، من تکلیفی ندارم.
در «حکمرانی اسلامی» مردم جایگاه ویژه‌ای دارند. خداوند برای مصالح و خوشبختی انسان‌ها انبیاء را فرستاد. همه تلاش‌ها و سازوکارهای رسالت در خدمت به انسان است. بنابراین در فرآیند شکل‌گیری حکمرانی اسلامی و در ساختارها و کارویژه‌های آن، مردم نقش اساسی دارند. مردم عنصر ذاتی و رکن مقوم حکمرانی اسلامی هستند. بر اساس آیات قرآن مردم از طریق مشارکت، نظارت و مسئولیت دینی، نقش ذاتی خود را اعمال می‌کنند. بنابراین بدون مردم نمی‌شود حکومت داشت. اما حکمرانی در اسلام چگونه است و چه تفاوتی با حکمرانی غربی دارد؟
مقام معظم رهبری می‌فرمایند: "در زمینه‌ی آئین حکمرانی اسلامی؛ یکی از موضوعاتی که بسیار مهم است و می‌توان این را مطرح کرد، مسئله‌ی حکمرانی اسلامی است. حکمرانی در منطق اسلام از بن و بنیاد با حکمرانی‌های رایج جهان متفاوت است؛ نه شبیه سلطنت است، نه شبیه ریاست‌جمهوری‌های امروز دنیا است، نه شبیه فرماندهی‌ها است، نه شبیه رؤسای کودتاگر است؛ شبیه هیچ کدام از اینها نیست؛ یک چیز خاصّی است متّکی به مبانی معنوی. سبک حکمرانی اسلامی این است: مردمی بودن، دینی بودن، اعتقادی بودن، اَشرافی نبودن، مسرف نبودن، ظالم نبودن؛ نه ظالم [و نه مظلوم].
مقام معظم رهبری در اینجا نیز به صراحت به نقش مردم اشاره کرده‌اند. در واقع تا مردم یک جامعه به عنوان اثرگذارترین عامل در حکمرانی با خط‌مشی‌های وضع شده توسط خط‌مشی‌گذاران همراه نشوند اجرای خط‌مشی با موفقیت انجام نخواهد شد.
دکتر شهلا سهرابی ـ دکتر غلامرضا سلیمی